‘De data uit onze
onderzoeken dragen
bij aan de gezondheid
van Twente’

Cherelle van Stenus

Marieke Weernink

Mede door corona hechten Twentenaren steeds meer belang aan data en de duiding hiervan rondom hun fysieke en mentale gezondheid. Daarom gaan de onderzoekers van GGD Twente in 2021 dan ook volop aan de bak met diverse onderzoeken. Aan de hand van vragenlijsten worden zoveel mogelijk data opgehaald, geanalyseerd en, héél belangrijk, geduid. Want wat betekenen de cijfers precies? Zijn er trends zichtbaar? En hoe kan de gezondheid in Twente verder worden bevorderd? Onderzoekers Marieke Weernink en Cherelle van Stenus: ‘Data stellen ons in staat om gemeenten, scholen en onze GGD-collega’s goed onderbouwd advies te geven.’

Onderzoeker Publieke Gezondheid

‘Samen met zeven collega’s onderzoek ik hoe het staat met de Twentse gezondheid
in de breedste zin van het woord, dus zowel fysiek als mentaal.’ Aan het woord is Marieke Weernink, onderzoeker Publieke Gezondheid bij GGD Twente. ‘Je gezondheid hangt onder andere af van je leefstijl, van je sociale en fysieke omgeving en bijvoorbeeld ook van je zorg en opvoeding. Wij onderzoeken al deze aspecten bij drie populaties, namelijk 1. kinderen van 0 tot 12 jaar, waarbij we de ouders ondervragen, 2. Jongeren in klas
2 en 4 van het voortgezet onderwijs en 3. Volwassenen van 18 jaar en ouder.’

MEER ONDERZOEK DOOR CORONA

Voorafgaand aan een onderzoek hebben de onderzoekers bij GGD Twente intern overleg met de adviseurs Gezondheidsbevordering van GGD Twente. Onderzoeker Cherelle van Stenus legt uit waarom. ‘Deze adviseurs geven aan of er onderwerpen zijn die extra aandacht vragen. Is dit inderdaad het geval, dan kunnen we deze onderwerpen in onze vragenlijsten verwerken, waarna we de lijsten naar de doelgroep sturen om vervolgens de antwoorden op te halen en te analyseren. Normaliter bevragen we de drie doelgroepen eens in de vier jaar en rapporteren we de uitkomsten van ons onderzoek in de Kinder-monitor, de Gezondheidsmonitor Jeugd en
de Gezondheidsmonitor Volwassenen en Ouderen. Door corona is de behoefte aan inzicht in de gezondheid echter sterk toe-genomen. Daarom heeft de overheid extra subsidie vrijgemaakt, zodat we tussen 2022 en 2025 een aantal monitors tweejaarlijks gaan uitvoeren. In mijn ogen is extra onder-zoek verstandig. Gelukkig is ons team
voor het extra werk uitgebreid van 6 naar
8 mensen, zodat we kwaliteit kunnen
blijven leveren.’

DUIDING VAN DE CIJFERS

Naast het feit dat de onderzoekers van
GGD Twente vaker onderzoek doen naar
de gezondheid van de drie doelgroepen,
vindt er in 2021 nog een belangrijke ontwikkeling plaats. Marieke: ‘We merken
dat er zowel intern als extern steeds meer behoefte is aan duiding van de cijfers. Stel dat uit analyse van een onderzoek blijkt
dat 15 procent van de jongeren kampt met psychosociale gezondheidsproblemen.
Wat houdt dat cijfer dan in? Om wie gaat
het precies? Is er een verschil tussen
jongens en meisjes? Of tussen Almelo en Hengelo? En zijn er trends te ontdekken? Door een duidelijke betekenis aan de cijfers te geven, beantwoorden we automatisch
veel vragen die leven bij gemeenten, inwoners en andere partijen in Twente.’

Onderzoeker Publieke Gezondheid

‘ONS TEAM IS IN 2021
UITGEBREID VAN 6 NAAR
8 ONDERZOEKERS, ZODAT
WE KWALITEIT KUNNEN
BLIJVEN LEVEREN’

- Cherelle van Stenus

DUIDELIJKE COMMUNICATIE

Naast het geven van helder advies, is het
voor GGD Twente van groot belang dat
de uitkomsten van het onderzoek duidelijk worden gecommuniceerd. Cherelle:
‘Zoals gezegd heeft het coronavirus
ervoor gezorgd dat mensen meer geïnteresseerd zijn in cijfers rondom gezondheid. Het belangrijkste kanaal
dat we inzetten om de uitkomsten te delen,
is de website Twentse Gezondheids-
verkenning. In 2021 bezochten bijna
90.000 unieke bezoekers de website twentsegezondheidsverkenning.nl,
waarop we alle onderzoeksgegevens
omtrent de gezondheidssituatie in de
veertien Twentse gemeenten publiceren.’

INWONERS BEREIKEN

De website Twentse Gezondheidsverkenning is niet de enige plek waar GGD Twente de uitkomsten van het onderzoek deelt, zo vertelt Cherelle. ‘We bespreken de cijfers
ook bij interne vergaderingen met collega’s en bij presentaties aan gemeenten, gemeenteraden, burgemeesters en wethouders. Ook betrekken we scholen
bij ons onderzoek en de uitkomsten.
Met al deze partijen bekijken de onder-zoekers, gezondheidsbevorderaars en beleidsadviseurs op welke manieren we
de gemeenten in Twente kunnen adviseren op het gebied van gezondheidsbeleid.
Soms is het bij een onderzoek een uitdaging om álle doelgroepen te bereiken, zoals laaggeletterden of migranten die de Nederlandse taal niet machtig zijn. Daarom proberen we met partijen samen te werken die gespecialiseerd zijn in manieren waarop we deze doelgroepen beter kunnen bereiken. Lukt dat inderdaad, dan kunnen we belangrijke informatie vergaren waardoor
ons onderzoek kwalitatief beter wordt.’

BELEIDSBEPALING

Zowel Marieke als Cherelle vinden het een positieve uitkomst van het corona-virus dat
er meer aandacht is voor de cijfers uit hun onderzoeken. Marieke: ‘We merken dat GGD Twente steeds vaker in beeld komt en dat steeds meer partijen de cijfers uit onze onderzoeken weten te vinden en gebruiken. In 2021 besteedden de media bijvoorbeeld veel aandacht aan onze onderzoeken omtrent de psychosociale gezondheid van en het alcoholgebruik onder jongeren in Twente.
Ik voel me verantwoordelijk voor die cijfers
en daarom laat ik de uitkomsten uit een onderzoek dubbelchecken door een collega. In mijn ogen is dat logisch, want niet alleen moeten de berichten in de media kloppen, ook bepalen gemeenten hun gezondheids-
beleid mede op basis van onze onderzoeks-cijfers.’

ONDERZOEK IN ONTWIKKELING

Net als in voorgaande jaren, halen de onderzoekers van GGD Twente in 2021 de data voor hun onderzoeken voor het grootste deel op door Twentse inwoners vragenlijsten te laten invullen. Ondertussen worden nieuwe methodes en tools ontwikkeld om onder-
zoeken uit te voeren, zo weet Cherelle. ‘Onderzoeken zijn verschillend in omvang. Het afgelopen jaar kreeg een groep van
200 personen in Twente een beweegmeter
op hun bovenbeen geplakt. Dit apparaat
meet de dagelijkse hoeveelheid beweging, dus hoeveel je loopt, zit en slaapt. In dit onderzoek keken we in hoeverre de beweeg-
meter nieuwe gezondheidsinformatie oplevert als aanvulling op de vragenlijsten. Ook deze gegevens uit de Beweegmonitor dragen bij aan de kwaliteit van ons onderzoek.’ Zo was de deelname aan de Gezondheidsmonitor Jeugd ruim 5000 jeugdigen uit klas 2 en 4 en ruim 24.000 volwassenen en ouderen voor de Gezondheidsmonitor Volwassenen en Ouderen. We doen ook kleinere onderzoeken.

NIEUWE ANALYSEMETHODEN BIEDEN MOGELIJKHEDEN

Wat betreft de kwaliteit van gezondheid kunnen nieuwe analysemethoden in de nabije toekomst misschien ook een bijdrage leveren, aldus Marieke. ‘Volgend jaar doet GGD Twente samen met twee andere GGD’en en vele andere organisaties mee aan het project Big Data en Kansrijke Start. In dit project wordt onderzocht of gegevens over kinderen tijdens de zwangerschap en in de vroege jeugd gebruikt kunnen worden om preventie en zorg beter in te zetten. Vergelijk het met een weerbericht: op basis van heel veel informatie wordt er een kans op regen voorspeld en daar kun je je dan op voorbereiden. In dit project kijken we in hoeverre zaken als een ongezonde leefstijl
of een ongezonde leefomgeving de kans vergroten op gezondheidsproblemen op latere leeftijd. En hoe deze informatie waardevol zou kunnen worden ingezet in
een spreekkamer. Uiteindelijk moet deze nieuwe kennis gaan leiden tot een kansrijke start voor alle kinderen.’