‘OGGZ is het vangnet
voor kwetsbare burgers
die tussen wal en schip
dreigen te vallen’

Robbin klein Rot – Raamsteeboers

Sociaal Verpleegkundige OGGZ

Elke Klunder – van der Zanden

Coördinator OGGZ

Soms kunnen sociaal kwetsbare burgers
 wel wat hulp gebruiken op het gebied van gezondheid, welzijn en/of veiligheid.
De afdeling Openbare Geestelijke Gezondheidszorg (OGGZ) van GGD Twente zorgt er op verschillende manieren voor dat de situatie van deze personen niet escaleert. Zo peilen Wijk-GGD’ers of iemand zorg nodig heeft. Er is een inloopspreekuur voor dak- en thuislozen. Het Meldpunt Woningvervuiling helpt om een woning weer op orde te krijgen. En het Meldpunt Zorgwekkend Gedrag
kijkt hoe psychiatrische patiënten kunnen worden geholpen. ‘In 2021 hebben we bij ruim 260 meldingen een netwerkpartner gemobiliseerd’, aldus OGGZ-coördinator
Elke Klunder en sociaal verpleegkundige Robbin Klein Rot.

‘Zelfredzaamheid is geen vanzelfsprekend-
heid’, zo weet Elke Klunder vanuit haar functie als coördinator bij het team
Openbare Geestelijke Gezondheidszorg
van GGD Twente. ‘Er zijn allerlei mogelijke aanleidingen waardoor het soms tegenzit
in een mensenleven. In het ene geval is de casuïstiek eenvoudig, bijvoorbeeld wanneer iemand zijn baan is kwijtgeraakt of net
een echtscheiding achter de rug heeft.
In andere gevallen is de problematiek
veel ingewikkelder, bijvoorbeeld bij een dementerende bejaarde die ’s nachts door
de wijk doolt. Of bij gezinnen die te kampen hebben met schulden, verslavingen en psychosociale problemen. Vaak kan of wil
de betreffende persoon niet zelf om hulp vragen. Daarom zet de afdeling OGGZ
zich op verschillende manieren in voor
deze sociaal kwetsbare burgers in de
14 Twentse gemeenten.’

INLOOPSPREEKUUR VOOR
DAK- EN THUISLOZEN

‘Op elke dinsdag en donderdag kunnen dak- en thuislozen met gezondheidsklachten van 09.00 tot 10.00 uur terecht bij het speciaal voor hen ingestelde inloopspreekuur van GGD Twente in het pand van Humanitas Onder Dak in Enschede’, aldus Elke.
‘Tijdens het spreekuur beantwoordt een sociaal verpleegkundige de gezondheids-vragen van de bezoekers. Mocht dit nodig zijn, dan krijgt een dak- of thuisloze een doorverwijzing naar een huisarts, Tactus,
de Poli Seksuele Gezondheid of TBC van GGD Twente of Mediant, de organisatie
voor geestelijke gezondheidszorg in de
regio Twente. In 2021 maakten 86 cliënten gebruik van het inloopspreekuur voor
dak- en thuislozen en gaf GGD Twente
359 consulten.’

DE WIJK-GGD’ERS

‘Soms komt het voor dat er bij de politie signalen binnenkomen over een verward persoon die zichzelf verwaarloost of overlast veroorzaakt’, zo vertelt Elke. ‘Omdat het
geen primaire taak van de politie is om
zorg- en hulpverlening te bieden, komen
onze Wijk-GGD'ers dan in actie. In de gemeenten Tubbergen, Haaksbergen,
Borne en Dinkelland leggen deze collega’s
na een melding contact met de betreffende persoon. Door het gesprek aan te gaan,
kan de Wijk-GGD’er achterhalen of iemand zorg of hulp nodig heeft.’

CONTACT MET KETENPARTNERS

Afhankelijk van zijn bevindingen, het verhaal en de behoefte van de betreffende persoon zorgt de Wijk-GGD’er voor optimale begeleiding naar passende hulpverlening. Elke: ‘De Wijk-GGD’er heeft een zorg-achtergrond, kent de sociale kaart van zijn gemeente en werkt veel samen met de consulenten van team Zorg & Ondersteuning van GGD Twente. Daarnaast staat hij in direct contact met de ketenpartners, zoals politie, woningcorporatie, huisartsen en overige partners. De Wijk-GGD’er is de verbinder
op het gebied van veiligheid en zorg.
Hij voorkomt dat een situatie uit de hand loopt.’

MELDPUNT ZORGWEKKEND GEDRAG TWENTE

Sinds 1 januari 2020 herbergt de afdeling Openbare Geestelijke Gezondheidszorg ook het Meldpunt Zorgwekkend Gedrag Twente. Sociaal verpleegkundige Robbin Klein Rot werkt sinds de oprichting bij het meldpunt en kan er dan ook alles over vertellen. ‘Meldpunt Zorgwekkend Gedrag Twente is de plek waar inwoners van de 14 Twentse gemeenten digitaal en telefonisch zorgwekkend gedrag bij een persoon kunnen melden. Bijvoorbeeld als iemand door een ernstige psychische aandoening zichzelf of anderen ernstig nadeel kan toebrengen, maar waarbij geen sprake is van acuut gevaar. Na een melding nemen wij contact op met de persoon over wie de melding is gedaan, onderzoeken we de situatie en kijken we welke zorg of ondersteuning iemand nodig heeft. Vervolgens zetten we het hulptraject in gang.’

MELDPUNT WONINGVERVUILING

Stel, je woont in een van de 14 Twentse gemeenten en je ziet dat je buurman niet
uit zichzelf in actie komt om zijn woning op orde te houden. En stel dat hierdoor onhygiënische situaties ontstaan die een negatieve uitwerking hebben op de gezondheid van de bewoner en misschien ook zijn buren? Elke: ‘In zo’n geval kan
die buurman een melding doen bij Meldpunt Woningvervuiling. Een medewerker van GGD Twente maakt dan samen met de betrokken hulpverlener of mantelzorger een afspraak met de bewoner, waarna ze de woning gaan bezoeken. In 2021 pakte Meldpunt Woning-vervuiling 76 woningvervuilingen op.’

VRIJWILLIGE OF VERPLICHTE SCHOONMAAK

Samen met de bewoner kijkt de GGD-medewerker naar de oorzaak van de vervuiling en maakt hij afspraken om de vervuiling op te lossen. ‘Soms is het voldoende om afspraken met de bewoner te maken en soms moet een schoonmaakbedrijf ingezet worden’, zo weet Elke. ‘Mocht de bewoner niet willen dat zijn huis wordt schoongemaakt, dan kijkt het Meldpunt Woningvervuiling naar het risico voor de volksgezondheid en vindt er afstemming plaats met de betreffende woningbouw-
vereniging of de afdeling Handhaving van
de betreffende gemeente.’

MELDPUNT ZORGWEKKEND GEDRAG TWENTE

Sinds 1 januari 2020 herbergt de afdeling Openbare Geestelijke Gezondheidszorg ook het Meldpunt Zorgwekkend Gedrag Twente. Sociaal verpleegkundige Robbin Klein Rot werkt sinds de oprichting bij het meldpunt en kan er dan ook alles over vertellen. ‘Meldpunt Zorgwekkend Gedrag Twente is de plek waar inwoners van de 14 Twentse gemeenten digitaal en telefonisch zorgwekkend gedrag bij een persoon kunnen melden. Bijvoorbeeld als iemand door een ernstige psychische aandoening zichzelf of anderen ernstig nadeel kan toebrengen, maar waarbij geen sprake is van acuut gevaar. Na een melding nemen wij contact op met de persoon over wie de melding is gedaan, onderzoeken we de situatie en kijken we welke zorg of ondersteuning iemand nodig heeft. Vervolgens zetten we het hulptraject in gang.’

ONDERZOEK EN SAMENWERKINGEN

De komst van het Meldpunt Zorgwekkend Gedrag Twente komt voort uit de invoering van de Wet verplichte geestelijke gezondheidszorg. ‘In deze wet staat omschreven wanneer iemand gedwongen kan worden om psychiatrische zorg te ondergaan’, aldus Robbin. ‘In 2020 hebben we vooral verkennend onderzoek gedaan naar gedwongen zorg en samenwerkingen opgebouwd met de politie, de 14 Twentse gemeenten en hun procesmanagers
en de bemoeizorgteams en verslavings-
teams van de GGZ. In 2020 kregen
we 185 meldingen binnen en hebben we uiteindelijk 42 aanvragen voor gedwongen zorg ingediend bij het Openbaar Ministerie.’

ZICHT OP TOTAALPLAATJE

In 2021 krijgt het Meldpunt Zorgwekkend Gedrag Twente 283 meldingen binnen en worden 18 aanvragen doorgezet naar het Openbaar Ministerie. ‘In onze ogen is dat
een groot succes’, zo vertelt Robbin. ‘Bij ons meldpunt hebben we bijna altijd te maken
met complexe problematiek. Als sociaal verpleegkundigen proberen we vanuit een helikopter-view naar de verschillende puzzelstukjes te kijken en het totaalplaatje rondom de cliënt te vormen. Hoe ziet het zorgtraject eruit? Welke familieleden, mantelzorgers en zorgpartijen zijn aangesloten? En weten zij van elkaar
wat ze voor de cliënt doen?’

FOCUS OP VRIJWILLIGE ZORG

Door het totale overzicht in beeld te brengen, lukt het Robbin en haar 4 collega’s regelmatig om nieuwe opties voor het zorgtraject aan te dragen. ‘We informeren onze netwerkpartners en denken mee over de mogelijkheden op het gebied van vrijwillige zorg. Op deze manier hebben we in 2021 bij ruim 260 meldingen over verwarde personen een netwerkpartner weten te mobiliseren. Een casus kreeg bijvoorbeeld een vervolg doordat een huisarts werd ingezet of doordat de patiënt werd overgedragen aan een bemoeizorgteam,
een WMO-consulent of reguliere hulp-
verlening binnen de GGZ of verslavingszorg. We merken dat het Meldpunt Zorgwekkend Gedrag door deze positieve resultaten
steeds makkelijker wordt gevonden en dat
er meer meldingen binnenkomen. Daar word ik persoonlijk echt blij van.’

DOMEIN-OVERSTIJGENDE SAMENWERKING

Ook coördinator Elke Klunder is tevreden over het afgelopen jaar. Toch ziet ze wat betreft het Meldpunt Zorgwekkend Gedrag Twente ook nog wel verbeterpunten voor 2022. ‘In 2021 evalueerde een extern
bureau de gehele implementatie van de
Wet verplichte geestelijke gezondheidszorg. Daaruit kwam naar voren dat de domein-overstijgende samenwerking met het Zorg-
en Veiligheidshuis, het Platform Integrale Veiligheidszorg Twente en de stuurgroep Zorg, Veiligheid en Straf goed verloopt,
maar nog beter kan. Bijvoorbeeld als het
gaat over de keten-brede overdracht van
een patiënt, waarbij we enkele knelpunten moeten weghalen. Ik ben ervan overtuigd
dat dit gaat lukken, want er is veel onderling contact tussen de ketenpartijen en de lijntjes zijn kort. Samen gaan we de uitdagingen aan!’